سایر کشورهای همسایه مثل ارمنستان، کویت و عمان هم از لحاظ توسعه دولت الکترونیک در رتبه‌های کمتر از ۶۵ قرار دارند. این در حالی است که هر سه این کشورها ۲۰ سال قبل حتی جزو ۸۵ کشور برتر دنیا در زمینه توسعه دولت الکترونیک نبوده‌اند.
عربستان در دو دهه اخیر در میزان رشد دولت الکترونیک ۷۴ پله رشد داشته است
در میان کشورهای همسایه عربستان سعودی، قزاقستان و امارات رتبه‌های بهتری هم دارند. عربستان سعودی که دو دهه قبل از لحاظ توسعه دولت الکترونیک در رتبه ۱۰۵ جهان ایستاده بود در سال ۲۰۲۲ با ارتقای ۷۴ رتبه‌ای در شمار ۳۱ کشوری قرار گرفته است که بیشترین میزان توسعه دولت الکترونیک را دارند.
کشورهای قزاقستان و امارات هم از جمله همسایگان ایران هستند که رتبه‌های کمتر از ۳۰ و ۲۰ را در اختیار دارند. رتبه قزاقستان در توسعه دولت الکترونیک از رتبه ۸۳ در سال ۲۰۰۳ به رتبه ۲۸ در سال ۲۰۲۲ رسیده است. امارات که حتی دو دهه قبل هم جزو ۴۰ کشوری بوده که بیشترین میزان توسعه دولت الکترونیک را داشته، در سال ۲۰۲۲ میلادی هم رتبه قابل‌توجهی را در اختیار داشته و سی‌وهشتمین کشور دارای بیشترین میزان توسعه دولت الکترونیک بوده؛ امارات این رشد را در ۲۰ سال اخیر حفظ کرده و در حال حاضر از نظر میزان توسعه دولت الکترونیک در رتبه ۱۳ جهان ایستاده است.
مشکلات زیرساختی در ارائه خدمات الکترونیک
با وجود آمارهای قابل توجه از رشد دولت الکترونیک در کشورهای همسایه، در ایران اما این رشد آن‌چنان که انتظار می‌رود، سریع و مناسب نیست. علاوه بر آمارهایی که از گزارش سازمان ملل نقل شد، تجربه زیسته شهروندان و اخبار منتشرشده از خدمات دولت الکترونیک هم گواه عدم پیشرفت مورد انتظار این عرصه است.
پنجره ملی خدمات دولت هوشمند که یکی از مهم‌ترین طرح‌های وزارت ارتباطات دولت سیزدهم محسوب می‌شود در حدود ۱۸ ماهی که از راه‌اندازی آن گذشته تقریباً ۲۲ میلیون کاربر دارد که حدود یک‌چهارم جمعیت بیش از هشتاد میلیون نفری کشور است.
علاوه بر این، مشکلات زیرساختی و فنی دستگاه‌های مختلف دولتی همواره چالش‌هایی را ایجاد کرده و خدمت‌رسانی الکترونیک این دستگاه‌ها را با مشکلات متعدد مواجه می‌کند. در همین یک هفته گذشته به دلایل گوناگون مشکلاتی برای دستگاه‌های ارائه‌دهنده خدمات الکترونیک پیش آمده است.
زیرساخت‌ها برای توسعه دولت هوشمند فراهم نیست
در حالی که مقرر شده است دانش‌آموزان مقاطع اول ابتدایی، هفتم متوسطه و دهم متوسطه و همچنین، دانش‌آموزانی که مایل به تغییر مدرسه محل تحصیل خود هستند پیش از ثبت نام حضوری، در پنجره واحد خدمات الکترونیکی آموزش و پرورش اقدام به ثبت نام کنند، اما مشکلات موجود در این سامانه موجب شده در بیش از یک هفته اخیر کاربران نتوانند از این سامانه استفاده کنند.
علاوه بر این، هفته گذشته آتش‌سوزی در کابل برق ورودی ساختمان شماره سه سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، دیتاسنتر این سازمان را خاموش و ارائه خدمات الکترونیک را مختل کرد. به دنبال این حادثه سازمان ثبت اسناد از ارائه خدمات الکترونیک بازماند.
روز گذشته نیز پیوست خبر داده که اختلال و قطعی در سامانه فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران (فراجا) مانع از ارائه برخی خدمات الکترونیک این سامانه به مردم شده است. این قطعی باعث شده بود خدماتی مانند ارائه گذرنامه و گواهینامه برای متقاضیانی که به دفاتر پلیس +۱۰ مراجعه کرده بودند، مختل شود.
بنابراین، به نظر می‌رسد مشکلات و نواقص مختلف، از جمله چالش‌های فنی و زیرساختی، موانع جدی بر سر راه توسعه دولت الکترونیک باشد. در چنین شرایطی رشد دولت الکترونیک و بهبود رتبه کشور در این حوزه بسیار دشوار است و پیشرفت در این عرصه به ارتقای کیفیت زیرساخت و رفع مسائل فنی نیاز مبرمی دارد.
