نظریه توطئه جدید: ایستگاه فضایی بین‌المللی زیر آب شناور است

به‌تازگی نظریه‌ی توطئه‌ی داغ جدیدی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است که با تئوری توطئه‌ی مربوط به فرود جعلی روی ماه پهلو می‌زند. این شایعه‌ی روان‌پریشانه‌ی به‌خصوص بیان می‌کند که ایستگاه فضایی بین‌المللی که از تقریبا دو دهه‌ی پیش به دور زمین می‌چرخد، درواقع یک استودیوی ضبط هالیوودی در زیر آب است.

کاربران شبکه‌های اجتماعی با هجوم به بخش نظرات، بیان داشته‌اند که ناسا برای جعل پایگاه مداری خود، دکل حفاری غول‌پیکری را در دریا نصب کرده است. یکی از این کاربران زیر مطلب وب‌سایت فیوچریسم درباره‌ی بازدید فضانوردان ماموریت اکسیوم ۲ از ایستگاه فضایی نوشت: «حتما شنای بسیار خوبی بوده است.» کاربری دیگر نیز گفت: «عجب غواصی بی‌نظیری.»

ویدئوهای کوتاهی که از ایستگاه فضایی به‌صورت آنلاین منتشر می‌شوند، به‌منظور نشان‌دادن شواهد اتهام‌برانگیز به‌کار رفته‌اند. به‌عنوان مثال، حباب‌های هوایی که فضانوردان درطول پیاده‌روی‌های فضایی منتشر می‌کنند یا سیم‌‌ها و مهارکننده‌های پنهانی که اعضای خدمه هنگام شناورشدن در اطراف ایستگاه می‌پوشند. نظریه‌پردازان توطئه ادعا می‌کنند که سایر عناصر به‌تصویرکشیده‌شده در ویدئوها صرفا پرده‌ی سبز و تصاویر تولیدشده با کامپیوتر (CGI) هستند.»

جستجوی سریع عبارت‌های «حباب‌های هوا» و «فضا» در تیک‌تاک، مجموعه‌ای از ویدئو‌ها را به نمایش درمی‌آورد که برخی‌شان ده‌ها هزار بازدید داشته‌اند. این ویدئوها ادعا می‌کنند که ناسا با گرفتن فیلم‌های جعلی از فضانوردان در استخر، وانمود کرده که آن‌ها به فضا سفر کرده‌اند. بسیاری از این ویدئو‌ها از هشتگ زمین‌تخت (flatearth) نیز استفاده می‌کنند؛ اتفاقی که بیانگر هم‌پوشانی چشمگیر نظریه‌ی توطئه‌ی جدید با ایده‌ی قدیمی و احمقانه‌ی زمین‌تخت‌گرایی است.

بدیهی است که ناسا هیچ تمایلی به اظهارنظر درباره‌ی این نظریات توطئه ندارد. بااین‌حال، ساندرا جونز، سخنگوی این سازمان در هیوستون، ماه گذشته به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفت: «در هیچ زمانی تجهیزات، پرده سبز، سیم‌ها یا امکانات شبیه‌سازی‌شده‌ی زیر آب، جایگزین عملیات واقعی در زمان واقعی در ایستگاه فضایی نشده‌اند.»

دیو مک‌کیگان، یوتیوبر به‌تازگی نادرست‌بودن فیلمی را که نظریه‌پردازان توطئه به‌عنوان مدرکی مبنی بر نبودن ایستگاه فضایی بین‌المللی در فضا ارائه می‌دادند، اثبات کرد. مک‌کیگان می‌گوید مهارکننده‌ها و سیم‌ها حاصل تخیل طرفداران توطئه هستند و آنچه آن‌ها ادعا می‌کنند می‌بینند، درواقع خطاهای دید ناشی از فشرده‌سازی بیش از حد ویدئو و کیفیت پایین آن است.

کارشناسان همچنین به این نکته اشاره می‌کنند که حباب‌های هوا احتمالا غبار یا ذراتی یخی هستند که درطول پیاده‌روی‌های فضایی از فضانوردان آزاد می‌شوند. جاشو کولول، دانشمند سیاره‌شناس در دانشگاه فلوریدای مرکزی می‌گوید: «حباب‌های گازی که درون سیال حرکت می‌کنند، هنگام آمدن به سطح، خط کاملا مستقیمی را دنبال نمی‌کنند.» درحالی‌که حباب‌های ادعاشده از یک نقطه‌ی مبداء مشترک پخش می‌شوند و با سرعتی ثابت در خطوط کاملا مستقیم حرکت می‌کنند.

درنهایت این پرسش مطرح می‌شود که چرا ناسا اصلا دارد چنین کارهایی را انجام می‌دهد؟ اگر سفرهای فضایی جعلی بود، آیا آن‌ها نمی‌توانستند به‌جای پیروی از پروتکل‌های خسته‌کننده و مواجهه با تاخیرهای متعدد، فیلم‌های فضایی هیجان‌انگیزتری بسازند؟

به‌سختی می‌توان تصور کرد که آژانس فضایی آمریکا که سالانه نزدیک به ۳٫۱ میلیارد دلار برای برنامه ایستگاه فضایی هزینه می‌کند، به خود زحمت بدهد یک استودیوی ضبط فیلم پیچیده و کسالت‌آور برای جعل سفر به فضا بسازد.

برای شناسایی ایستگاه فضایی از روی زمین حتی به تلسکوپ نیاز نداریم؛‌ زیرا هر ۲۴ ساعت یک‌بار، ۱۶ مرتبه به دور زمین می‌چرخد. بااین‌حال استفاده از دوربین دوچشمی می‌تواند مفید باشد. ایستگاه فضایی بین‌المللی به لطف اندازه‌ی عظیم، کیفیت بازتابی و نزدیکی به زمین، سومین جسم درخشان در آسمان پس از ماه و زهره محسوب می‌شود.

برخی استدلال کرده‌اند که چنین سطحی از بدبینی که به شکل‌گیری نظریات توطئه‌ی جدید منجر می‌شود، ریشه‌های عمیق در بحران گسترده‌تر اعتماد به دولت دارد. این بحران با حوادث مختلف مانند اسناد محرمانه‌ی پنتاگون درباره‌ی یوفوها یا ترور جان اف کندی، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا تشدید شد.

با ظهور شبکه‌های اجتماعی، این نظریه‌ها جای پای محکمی در فضای مجازی پیدا کرده و فرصت یافته‌اند تا مخاطبان جدید به‌دست آورند. این وضعیت را با الگوریتم‌هایی ترکیب کنید که راه‌های جدید تسریع انتشار این نظریه‌ها را به کمال رسانده‌اند. آنگاه به راحتی می‌توان فهمید که چرا باور به آن‌ها تا به امروز ادامه داشته است.