امروز در فضا: آژانس فضایی اروپا تلسکوپ اشعه ایکس اگزو ست را پرتاب کرد

۲۶ مه ۱۹۸۳، آژانس فضایی اروپا اولین رصدخانه اشعه ایکس خود را به فضا پرتاب کرد. این فضاپیما اگزو ست نام داشت که مخفف عبارت ماهواره اروپایی رصدخانه پرتو ایکس است.

این مأموریت به‌طور کامل به مطالعه جهان با نگاه انحصاری به تابش اشعه ایکس اختصاص داشت.

چشم انسان قادر به دیدن نور در طول موج اشعه ایکس نیست. با جستجوی پرتوهای ایکس توسط ماهواره‌ها و تلسکوپ‌ها، اخترشناسان می‌توانند منابع پرانرژی تابش را پیدا و مطالعه کنند. این منابع شامل ابرنواخترها، هسته‌های کهکشانی فعال، خوشه‌های کهکشانی، سیاه‌چاله‌ها، ستاره‌های نوترونی، کوتوله‌های سفید و ستاره‌های دوتایی است.

اگزو ست با موشک ثور-دلتا از پایگاه نیروی هوایی وندنبرگ در کالیفرنیا پرتاب شد. موشک آن را در یک مدار بیضی شکل بسیار غیرعادی قرار می‌داد که هر ۹۰ ساعت یک بار به دور زمین بچرخد؛ بنابراین اگزو ست هر چهار روز یک دور کامل به دور زمین می‌چرخید. این زمان به ماهواره فرصت زیادی برای مطالعه منابع اشعه ایکس می‌دهد.

دانشمندان در طول مأموریت اگزوست، پنجاه تغییر در برنامه اصلی آن دادند که این تغییرات اجازه مطالعه بر منابع جدی اشعه ایکس را می‌داد. برای قرارگرفتن در خارج از کمربندهای تشعشعی زمین، ابزارهای علمی در ارتفاع بالای پنجاه هزار کیلومتر کار می‌کردند.

این تلسکوپ در طول سه سالی که در مدار بود، چندین اکتشاف بزرگ انجام داد. معروف‌ترین کشف آن چیزی به نام نوسان شبه دوره‌ای در ستارگان دوتایی پرتو ایکس بود. به عبارت دیگر، نور پرتو ایکسی که از ستارگان می‌آید، به‌طور متناوب با دقت بسیار بالایی مانند یک تیک-تاک ساعت سوسو می‌زند. مأموریت اگزو ست زمانی به پایان رسید که ماهواره از مدار خارج شد و در جو سوخت.